Szanowni Państwo!
Dzisiaj chcę podzielić się z Państwem analizą wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 15 października 2024 r. sygn. I C 217/24, w którym Sąd przyznał rację kredytobiorcy i usunął wskaźnik WIBOR z umowy kredytu złotowego. Zwracam Państwa uwagę, że orzeczenie to jest nieprawomocne, co oznacza, że sprawa nie jest jeszcze ostatecznie zakończona. Jeżeli bank złoży apelację, sprawa będzie rozpatrywana przez sąd apelacyjny i w dalszej kolejności prawdopodobnie przez Sąd Najwyższy. Tym niemniej wyrok zasługuje na odnotowanie – będziemy śledzić jego dalsze losy.
Kluczowe ustalenia sądu
Analizując kwestionowane zapisy umowy kredytowej dotyczące klauzuli zmiennego oprocentowania, Sąd zwrócił uwagę na kilka istotnych kwestii:
- Brak wyjaśnienia mechanizmu WIBOR-u Ani w umowie kredytowej, ani w żadnym innym dokumencie związanym z jej zawarciem (zarówno pisemnym, jak i ustnym na etapie przedkontraktowym) nie poinformowano kredytobiorcy, czym jest stawka referencyjna WIBOR 3M, kto ją ustala i w oparciu o jakie zasady.
- Brak wskazania źródeł informacji Kredytobiorca nie otrzymał informacji, gdzie może znaleźć szczegółowe dane dotyczące WIBOR-u oraz mechanizmów, jakie wpływają na jego zmienność. W efekcie pozbawiono go możliwości dokonania rzetelnej oceny uczciwości i przejrzystości zaproponowanego produktu finansowego.
- Utrudnienie oceny ekonomicznych skutków kredytu Brak wyjaśnień dotyczących WIBOR-u uniemożliwił kredytobiorcy ocenę wysokości wynagrodzenia banku za udzielenie kredytu oraz porównanie tej oferty z innymi dostępnymi na rynku. Tym samym kredytobiorca został pozbawiony możliwości wyboru najkorzystniejszej oferty.
Skutki usunięcia WIBOR-u z umowy kredytowej
Zdaniem Sądu, eliminacja klauzuli zmiennego oprocentowania nie stanowi nadmiernej sankcji wobec banku. Wręcz przeciwnie – realizuje nadrzędny cel Dyrektywy 93/13/EWG, który zakłada ochronę konsumentów i zniechęcenie do stosowania klauzul abuzywnych w umowach. Sąd wskazał, że:
- Efekt odstraszający dla banków Wyeliminowanie WIBOR-u ma służyć jako sygnał dla banków, że stosowanie niejasnych i nieuczciwych postanowień w umowach kredytowych będzie wiązało się z poważnymi konsekwencjami prawnymi.
- Konsekwencje dla wynagrodzenia banku W omawianym przypadku, mimo usunięcia zmiennego oprocentowania, sąd uznał prowizję za udzielenie kredytu w wysokości 25 058,36 zł (około 23% całkowitej kwoty kredytu) za główne świadczenie stron. Ponieważ jej wysokość została jasno określona w umowie, nie można jej uznać za abuzywną zgodnie z art. 385¹ Kodeksu cywilnego.
- Stabilność sytuacji kredytobiorcy Eliminacja WIBOR-u zmniejsza ryzyko zmienności kosztów kredytu, co pozwala kredytobiorcy na lepsze zarządzanie swoimi finansami. Sąd podkreślił, że celem eliminacji nie jest nadmierne obciążenie banku, lecz przywrócenie równowagi kontraktowej pomiędzy stronami umowy.
Znaczenie praw konsumenta
W uzasadnieniu swojego stanowiska sąd przywołał orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 19 czerwca 2019 r. (sygn. akt I ACa 250/19), wskazując, że:
„Prawo konsumenta do uzyskania wiedzy o przedmiocie umowy winno być uznane za jego zasadnicze prawo, a brak tej wiedzy nie może zostać wykorzystany przez silniejszego kontrahenta umowy na jego korzyść. Bank jest niewątpliwie tzw. aktywnym uczestnikiem rynku, dysponującym odpowiednią informacją i wiedzą, czego nie można powiedzieć o konsumencie.”
Sąd jednoznacznie uznał, że brak przekazania kredytobiorcy jasnych i zrozumiałych informacji o mechanizmie WIBOR-u stanowi naruszenie jego prawa do rzetelnej informacji i możliwości świadomego podjęcia decyzji.
Wnioski dla konsumentów i banków
Wyrok ten pokazuje, jak ważne jest zapewnienie konsumentom jasnych i przejrzystych informacji na temat wszystkich elementów umowy kredytowej, zwłaszcza tych, które mają kluczowe znaczenie dla wysokości zobowiązania finansowego. Bank, jako profesjonalny uczestnik rynku, posiadający specjalistyczną wiedzę, ma obowiązek udzielić wszelkich niezbędnych wyjaśnień w sposób zrozumiały dla przeciętnego konsumenta.
Dla kredytobiorców wyrok ten stanowi istotny sygnał, że warto sprawdzać, czy bank wypełnił swoje obowiązki informacyjne, a w razie ich zaniedbania – dochodzić swoich praw w sądzie.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące umowy kredytowej lub chcesz sprawdzić, czy bank poprawnie wyjaśnił Ci zasady funkcjonowania WIBOR-u, zapraszam Cię do kontaktu.
